Rozmnażanie storczyków - keiki

Storczyki wytwarzają nasiona, jednak ich wysiew i otrzymywanie dorosłej rośliny jest czasochłonne i nie zawsze skuteczne. 

Ponadto rozmnażanie generatywne nie daje gwarancji otrzymania rośliny identycznej z macierzystą.

Rośliny z rodziny Orchidaceae można rozmnażać wegetatywnie. W warunkach laboratoryjnych najczęstszym sposobem jest klonowanie poprzez merystemy.

Rozmnażanie w warunkach domowych

W warunkach domowych możliwe (i mniej ryzykowne od metody rozsadów poprzez podział rośliny) jest rozmnażanie poprzez tzw. keiki. Sposób ten jest specyficznym klonowaniem rośliny macierzystej, które daje w rezultacie identyczną roślinę potomną.

Rozmnażanie poprzez keiki

Keiki, keik to nowa roślina, jaka pojawia się zamiast odgałęzienia wyrastającego z węzła łodygi kwiatowej na roślinie matczynej. Łodydze takiej należy „pomóc” wytworzyć wspomniane struktury.

W tym celu należy znaleźć na niej miejsce z węzłem, są to ok. 2-3 ściśle przylegające łuski, które w normalnych warunkach pozostają uśpione. Po zakończonym okresie kwitnienia

np. Phalaenopsis, należy przyciąć łodygę kwiatową lekko powyżej wybranego węzła, by wytworzył on boczny pęd. Keiki powstanie jeśli nastąpi akumulacja fitohormonów odpowiadających za wzrost. Proces ten może zaistnieć naturalnie, jednak nie w każdym przypadku, dlatego większe prawdopodobieństwo daje nałożenie specjalnego kremu zawierającego odpowiednią mieszankę roślinnych hormonów wzrostu. Maść ta jest jednak dość niepowszechna w Polsce. Co ciekawe, za granicą można kupić preparat specjalnie przeznaczony do takiego rozmnażania storczyków o nazwie „Keiki paste”. Ciekawe kiedy i u nas będzie dostępny.

Istnieją różne sposoby zastąpienia takiej mieszanki: niektórzy stosują ukorzeniacz, który, by łatwo go aplikować mieszają z wazeliną bądź maścią ogrodniczą. W ukorzeniaczach jednak główny składnik stanowią auksyny, czyli hormony roślinne odpowiadające głównie za wytworzenie korzeni. Jeżeli korzenie pojawią się należy czekać, już nie aplikując ukorzeniacza, na samoistne pojawienie się pędu.

Spotkałam się również z metodą smarowania węzła miąższem ze świeżych pomidorów zmieszanym z wazeliną. Ma to na celu wywołanie wzrostu pędu nowej rośliny poprzez działanie cytokinin.

Inną metodą jest nagrzewanie węzłów na odciętych, wstawionych do wody łodygach kwiatowych. Sposób ten ma jednak mniejsze prawdopodobieństwo powodzenia. Nagrzewanie odbywa się za pomocą żarówki, tak by nie „poparzyć” rośliny. W ten sposób również mogą pojawić się keiki.

Keiki powstają również bezpośrednio na bulwie np. w przypadku rodzaju Dendrobium.

Rośliny tak powstałe należy pozostawić na łodydze aż utworzą zdrowy i minimum wielkości pędu system korzeniowy (ok. 5 cm długości) oraz będą posiadały 3 liście (okres po 15-25 tygodniach) w przypadku Phalaenopsis lub sadzonki będą składały się z od 3 do 5 całkowicie wykształconych pseudobulw. Gdy keiki Phalaenopsis osiągną takie stadium można je odciąć, poprzez cięcie na łodydze rośliny wyjściowej (ok. 5 cm od węzła wyrastania) i posadzić do osobnego pojemnika. Po ok. 2 latach powinny kwitnąć.

Rozsadzanie keików

Sadzenie powinno odbywać się do doniczki, plastikowego pojemnika lub osłonki o średnicy, która będzie wystarczająca do 1 roku wzrostu rośliny. Podłoże powinno być średniej granulacji, by korzenie miały łatwość rozwoju. Dobrze jest przygotować etykietę z opisem odmiany, wieku rośliny. Ja preferuję etykiety plastikowe, a nie papierowe – łatwo je zniszczyć.

Modyfikacja wyglądu storczyków

Keiki można pozostawić na roślinie wyjściowej tak, by korzenie małych roślinek miały kontakt z podłożem. Może to dość ciekawie wyglądać. Nie będzie miało to negatywnego wpływu na rośliny, gdyż wspomniane struktury służą storczykom również jako wspomaganie przetrwania w trudnych warunkach.

Zastosowanie rozmnażania poprzez keiki

Metoda rozmnażania poprzez keiki nadaje się do: Phalaenopsis, Dendrobium, Cambria, Oncidium, Brassia, Paphiopedilum, Cattleya, Zygopetalum, Miltonia i innych, w zależności od tworzenia pseudobulw (storczyki sympodialne, o rozrastaniu przez kłącza) lub tworzenia odrostów na pędach kwiatowych (Storczyki monopodialne, u których istnieje jedna nasada pędu głównego).

Podsumowanie metody rozmnażania storczyków

Metodą rozmnażania przez keiki można otrzymać małą liczbę nowych egzemplarzy storczyków w stosunkowo krótkim czasie, z niewielkim obciążeniem rośliny matecznej oraz małym nakładem środków.

Czasami rozmnażanie takie powoduje rozrost egzemplarza wyjściowego, większe kwitnienie, bądź kolejne pojawianie się keików. Istnieje jednak możliwość gorszej aklimatyzacji i wstrzymanie wzrostu. 

red. Izabela Kołodziejczyk